越南语数字

本页面有越南语的喃字，操作系统及浏览器须支持特殊字母与符号才能正确显示为喃字，否则可能变成乱码、问号、空格等其它符号。

越南语数字是在越南语中使用的数字系统。越南语中有两套数字系统，分别是汉越数字系统（汉字词）和纯越数字系统（固有词）。

概观[编辑]

在汉字文化圈的语言中，日语跟朝鲜语至今依然并用着两套数词（固有数词跟汉源数词），并且大量的数字概念的表达方式都已汉化。而越南语虽然也存在两套数词，但其中的汉越数词系统并没有被经常使用，一到千的数词依然常采用自己固有的表达方式，仅有少量的数字概念的表达方式汉化，如“triệu”（1000000）采用的是汉越数词“兆”。

由于越南语存在两套书写系统（分别是汉喃文〔主要在近代以前使用〕和国语字文〔主要在近现代使用〕），因此数字的写法也有两种方式。在汉喃书写系统中，汉越词数字系统采用汉字表记，纯越词数字系统采用喃字表记；在国语字书写系统中，该两套数字系统皆使用国语字表记。

基本数字[编辑]

越南语基本数字的特点包括如下几个方面：

与其他汉字文化圈的国家（中国、日本、韩国、朝鲜）不同，越南语数字采用千位分隔，而其他汉字文化圈国家都是万位分隔。如：“123123123”在越南语中表记为“𠬠𤾓𠄩𨒒𠀧兆𠬠𤾓𠄩𨒒𠀧𠦳𠬠𤾓𠄩𨒒𠀧／một trăm hai mươi ba triệu một trăm hai mươi ba nghìn (ngàn) một trăm hai mươi ba”，即“123兆（百万）123𠦳（千）123^[1]”，即千位分隔；而在汉语、日语和朝鲜语中，则使用“1亿2312万3123”的万位分隔的数字命名法。
- 越南语的千分位符号采用句点（.）。
越南语虽然有两套数字系统，但汉越数字系统并不经常使用，仅在1000后的数字中开始使用“vạn／萬”（10000）、“ức／億”（100000）、“triệu／兆”（1000000）、“tỷ／秭”（1000000000）等汉越词数字。这些汉越词数字所代表的数值沿用了中国古代“下数^[2]”的数字命名法，即从万（10⁴）开始，每十倍变更一次数位名，“亿”代表“10⁵”、“兆”代表“10⁶”等等。【参考：中文数字#大数系统】
“vạn／萬”（10000）和“ức／億”（100000）这两个汉越数词，现在较少使用。
一个数字的命名混用汉越系统与纯越系统的现象普遍存在。如：10,000,000为“mười triệu／𨒒兆”，其中“triệu／兆”属于汉越系统，“mười／𨒒”属于纯越系统。

数值	常用		汉越词系统		纯越词系统		备注
数值	汉字或喃字	国语字	汉字	国语字	喃字	国语字	备注
0	空	không	空 ‧ 〇（零）	không ‧ linh	【无】	【无】	外来语的“zêrô (zêro、dê-rô)”常在物理学相关场合使用。
1	𠬠	một	一（壹）	nhất	𠬠	một
2	𠄩	hai	二（貳）	nhì	𠄩	hai
3	𠀧	ba	三（叄）	tam	𠀧	ba
4	𦊚	bốn	四（肆）	tư	𦊚	bốn	在序数词中，汉越系统的“tư／四”常优先使用；当“4”出现在20以后的数字的个位上时，多使用汉越系统的“tư／四”。
5	𠄼	năm	五（伍）	ngũ	𠄼	năm	河内常将末位的五读成 lăm，防止与表示年份的 năm（𢆥）混淆。
6	𦒹	sáu	六（陸）	lục	𦒹	sáu
7	𦉱	bảy	七（柒）	thất	𦉱	bảy	“𦉱”在某些越南语方言中也读作“bẩy”。
8	𠔭	tám	八（捌）	bát	𠔭	tám
9	𠃩	chín	九（玖）	cửu	𠃩	chín
10	𨒒	mười	十（拾）	thập	𨒒	mười
100	𤾓 ‧ 𠬠𤾓	trăm ‧ một trăm	百（佰）	bách	𤾓 ‧ 𠬠𤾓	trăm ‧ một trăm	汉越系统的“bách／百”常在汉越词中充当一个语素，而极少做为数学意义上的数字使用。如：“bách phát bách trúng／百發百中”。
1.000	𠦳 ‧ 𠬠𠦳	nghìn (ngàn) ‧ một nghìn (ngàn)	千（仟）	thiên	𠦳 ‧ 𠬠𠦳	nghìn (ngàn) ‧ một nghìn (ngàn)	汉越系统的“thiên／千”常在汉越词中充当一个语素，而极少做为数学意义上的数字使用。如：“thiên kim／千金”。“nghìn”是越南北方同时也是标准的读法，“ngàn”是越南南方的读法。
10.000	𨒒𠦳	mười nghìn (ngàn)	万 ‧ 𠬠万	vạn ‧ một vạn	𨒒𠦳	mười nghìn (ngàn)	“một vạn／𠬠萬”中的“một／𠬠”为纯越（固有词）语素。
100.000	𤾓𠦳 ‧ 𠬠𤾓𠦳	trăm nghìn (ngàn) ‧ một trăm nghìn (ngàn)	亿 ‧ 𠬠亿 ‧ 𨒒万	ức ‧ một ức ‧ mười vạn^[3]	𤾓𠦳 ‧ 𠬠𤾓𠦳	trăm nghìn (ngàn) ‧ một trăm nghìn (ngàn)	“mười vạn／𨒒萬”“một ức／𠬠億”中的“mười／𨒒”“một／𠬠”为纯越（固有词）语素。
1.000.000	兆 ‧ 𠬠兆	triệu ‧ một triệu	兆 ‧ 𠬠兆 ‧ 𠬠𤾓万	triệu ‧ một triệu ‧ một trăm vạn^[4]	【无】	【无】	“một triệu／𠬠兆”“một trăm vạn／𠬠𤾓萬”中的“một／𠬠”“trăm／𤾓”为纯越（固有词）语素。
10.000.000	𨒒兆	mười triệu	𨒒兆	mười triệu	【汉越系统与纯越系统混用】	【汉越系统与纯越系统混用】	“mười triệu／𨒒兆”中的“mười／𨒒”为纯越（固有词）语素。
100.000.000	𤾓兆	trăm triệu	𤾓兆	trăm triệu	【汉越系统与纯越系统混用】	【汉越系统与纯越系统混用】	“trăm triệu／𤾓兆”中的“trăm／𤾓”为纯越（固有词）语素。
1.000.000.000	秭	tỷ	秭^[5]	tỷ	【无】	【无】

其他数字[编辑]

数值	汉喃表记	国语字表记	备注
11	𨒒𠬠	mười một
12	𨒒𠄩 ‧ 𠬠佐	mười hai ‧ một tá	“một tá／𠬠佐”常在与数学相关的场合使用，其中“tá”为外来语（dozen，打）
14	𨒒𦊚 ‧ 𨒒四	mười bốn ‧ mười tư	“mười tư／𨒒四”常在与文学相关的场合使用，其中“tư／四”为汉越词。
15	𨒒𠄻	mười lăm	此处的“5”发音做“lăm”。
19	𨒒𠃩	mười chín
20	𠄩𨒒 ‧ 𠄩𨔿	hai mươi ‧ hai chục
21	𠄩𨒒𠬠	hai mươi mốt	从21到91的数字中的“1”发音做“mốt”。
24	𠄩𨒒四	hai mươi tư	当“4”出现在20以后的数字的个位上时，多使用汉越系统的“tư／四”。
25	𠄩𨒒𠄻	hai mươi lăm	此处的“5”发音做“lăm”。
50	𠄼𨒒 ‧ 𠄼𨔿	năm mươi ‧ năm chục	当“𨒒”（10）出现在20以后的数字中时，其读音变为“mươi”。
101	𠬠𤾓零𠬠 ‧ 𠬠𤾓𥘶𠬠	một trăm linh một ‧ một trăm lẻ một	“một trăm linh một／𠬠𤾓零𠬠”是标准用法，同时也是越南北方的常用形式，其中的“linh／零”为汉越语素；“một trăm lẻ một／𠬠𤾓𥘶𠬠”是越南南方的常用形式。
1001	𠬠𠦳空𤾓零𠬠 ‧ 𠬠𠦳空𤾓𥘶𠬠	một nghìn (ngàn) không trăm linh một ‧ một nghìn (ngàn) không trăm lẻ một	当百位上的数字为“0”时，则需使用“không trăm／空𤾓”来表记。
10055	𨒒𠦳空𤾓𠄼𨒒𠄻	mười nghìn (ngàn) không trăm năm mươi lăm

当“1”出现在20以后的数字的个位上时，其发音做“mốt”。
当“4”出现在20以后的数字的个位上时，则多使用汉越系统的“tư／四”。
当“5”出现在10以后的数字的个位上时，由于“五”（năm／𠄼）和“年”（năm／𢆥）同音，其发音做“lăm”。
当“𨒒”（10）出现在20以后的数字中时，其读音变为“mươi”。

序数词[编辑]

越南语的序数词一般在数字前加前缀“thứ”，这是个汉越词，其对应的汉字是“次”。序数词中，“1”“4”一般采用汉越系统的“nhất／一”“tư／四”，“2”有时采用汉越系统的“nhì／二”，其他数字仍多沿用纯越系统数字。

意义	国语字表记	汉喃表记
第1	thứ nhất	次一
第2	thứ hai ‧ thứ nhì	次𠄩 ‧ 次二
第3	thứ ba	次𠀧
第4	thứ tư	次四
第5	thứ năm	次𠄼
第…	thứ …	次…

脚注[编辑]

[帮助]

^ 此处的“兆”遵照的是其在越南语中的使用法，表示1000000。
^ 《五经算术》：“按黃帝為法，數有十等。及其用也，乃有三焉。十等者，謂億、兆、京、垓、秭、壤、溝、澗、正、載也。三等者，謂上、中、下也。其下數者，十十變之。若言十萬曰億，十億曰兆，十兆曰京也。中數者，萬萬變之。若言萬萬曰億，萬萬億曰兆，萬萬兆曰京也。上數者，數窮則變。若言萬萬曰億，億億曰兆、兆兆曰京也。若以下數言之，則十億曰兆；若以中數言之，則萬萬億曰兆；若以上數言之，則億億曰兆。”
^ Tu dien Han Viet Thieu Chuu^{[失效链接]}：“(1): ức, mười vạn là một ức.”
^ Tu dien Han Viet Thieu Chuu^{[失效链接]}：“(3): triệu, một trăm vạn.”
^ Hán Việt Từ Điển Trích Dẫn 汉越辞典摘引（页面存档备份，存于互联网档案馆）：“Một ngàn lần một triệu là một tỉ 秭 (*). Tức là 1.000.000.000. § Ghi chú: Ngày xưa, mười vạn 万 là một ức 亿, một vạn ức là một tỉ 秭.”

概观[编辑]

基本数字[编辑]

其他数字[编辑]

序数词[编辑]

脚注[编辑]

相关条目[编辑]